دسته بندی های ارشیو: خلاصه کتاب – تدریس استاد

طراحی سازمان های متناسب با عصر اطلاعات

 جزوه طراحی سازمان های متناسب با عصر اطلاعات آقای دکتر اصغر صرافی زاده مبتنی بر درس تاثیر فناوری اطاعات بر سازمان و مدیریت

نگاه کوتاه

 در چند دهه اخیر تکنولوژی مدرن اطلاعات بر موقعیت و عملکرد بسیاری از جوامع، سازمانها و افراد اثرات قابل ملاحظه‌ای گذاشته و به موازات پیشرفتهای شگرفی که در این زمینه بوجود آمده است، سرنوشت جوامع، سازمانها و افراد هر روز بیش از گذشته به این فناوری مدرن گره می خورد .بدیهی است که در چنین موقعیتی ،شناخت تاثیرات فناوری اطلاعات اهمیت فزاینده ای یافته است .با توجه به این واقعیات باید گفت که فناوری اطلاعات یکی از عوامل مهم محیطی به شمار می آید که بر موقعیت ، عملکرد و سرنوشت جوامع، سازمانها و افراد اثرات جدی می گذارد.
● مقدمه
بحث در مورد تاثیر فناوری اطلاعات بر افراد، سازمانها و جامعه موضوع تازه‌ای نیست و از ابتدای پیدایش و گسترش فناوری اطلاعات این موضوع مورد بحث قرار گرفته است.
هنوز هم افرادی وجود دارند که معتقدند بشر به وسیله تکامل تکنولوژی تهدید شده است. ما در یک ارتباط حیاتی با تکنولوژی قرار داریم. با وجود این، باید در مورد اثرات آن بر خود به عنوان افراد و به عنوان اعضای سازمانها و جامعه آگاه باشیم.
بدین جهت در ادامه این نوشتار تاثیر فناوری اطلاعات بر سازمانها، افراد و جامعه بحث خواهد شد.
● سازمانها و فناوری اطلاعات
استفاده از رایانه و فناوری اطلاعات برخی از تغییرات را در سازمانها ایجاد کرده است. این تغییرات در حوزه هایی مثل ساختار، اقتدار، قدرت، محتوای شغل، سلسله مراتب شغلی کارکنان، نظارت و شغل مدیران دیده می شود. خلاصه ای از این مباحث در ادامه توضیح داده می شود.
● سلسله مراتب سازمانی
فناوری اطلاعات برای افزایش بهره‌وری و کارایی ، حیــــطه کنترل گسترده‌تر و کـــاهش تعداد متخصصان را مجاز می‌داند. فناوری اطلاعات به سازمانها اجازه می دهد تــا دانش متخصصان را تحت کنترل درآورد و نیاز به تخصصــهای فنی را در سازمان کاهش می دهد. این منطقی است کــه پس از اینکه سطــــوح مــدیریتی در سازمانها کمتر شد، در آن ســـازمانها به مدیران صفی و ســـتادی کمتری نیاز خواهد بود. این روند بیشتر به وسیله پدیده کاهش یا کوچک شدن اندازه مدیریت میانی نمایان می‌شود.
● نسبت کارکنان یقه آبی به کارکنان یقه سفید
با جایگزین شدن رایانه‌ها به جای شغلهای دفتری، از آنجایی که نیاز به متخصصان سیستم‌های اطلاعاتی بیشتر می‌شود، نسبت کارکنان یقه سفید به یقه آبی در چنین سازمانهایی بیشتر می‌شود.
● واحدهای ویژه
تغییر دیگر در ساختار سازمانی، امکان ایجاد یک مرکز تکنولوژی، یک مرکز تجارت الکترونیک، یک بخش سیستم‌های پشتیبانی تصمیم و یا یک بخش سیستم‌های هوشمند است. بدین ترتیب واحدهای ویژه ای جهت مدیریت اطلاعات و فناوری اطلاعات در سازمان ایجاد می‌شود.
● تمرکز قدرت یا اختیار
اینکه آیا استفاده گسترده فناوری اطلاعات منجر به تمرکز یا نبود تمرکز در عملیات کسب و کار و مدیریت خواهد شد یا نه ممکن است به فلسفه مدیریت عالی بستگی داشته باشد. هر چه میزان کنترل و تاثیر کارکنان رده پایین سازمان بر فرایند تصمیم گیری در سازمان بیشتر باشد، می‌توان نتیجه گرفت که تمرکز در سازمان کمتر شده است و اگر با بکارگیری فناوری اطلاعات در سازمان ،میزان کنترل و تاثیر مدیران بر فرایند تصمیم بیشتر شود،تمرکز بیشتر خواهد بود.بنابر این نمی‌توان در این مورد یک الگوی مشخص و واضح ارائه داد‌.
● قدرت و موقعیت
با توجه به اینکه اطلاعات یک منبع قدرت است، با ورود سیستم های اطلاعاتی در سازمان میزان اطلاعات تحت کنترل افراد تغییر خواهد کرد و بدین ترتیب قدرت افراد (قدرت ناشی از اطلاعات) تغییر خواهد کرد.
● محتوای شغل
یکی از اثرات فناوری اطلاعات بر محتوای برخی مشاغل هم در سازمانهای دولتی و هم در سازمانهای خصوصی است. تغییرات در محتوای شغل هنگامی رخ می‌دهد که کار طراحی مجدد شود و از آنجایی که با ورود و توسعه فناوری اطلاعات ،ماهیت برخی از فعالیتهای سازمان تغییر می‌کند، طراحی مشاغل تغییر کرده و به تبع آن محتوای شغل نیز تغییر خواهد کرد.
● تغییرات در شرایط احراز شغل و آموزش
با توجه به اینکه فعالیت با فناوری اطلاعات،فنون جدید کاری را می‌طلبد، شرایط احراز شغل و آموزش کارکنان نیز بدبن دلیل تغییر خواهد کرد.زیرا مهارتهای سابق کارکنان پاسخگوی این نیازها نخواهد بود.
● تغییرات در نظارت
این حقیقت که کار کارکنان به صورت خطی (online) انجام و به صورت الکترونیک ذخیره می شود، احتمال و امکان نظارت بیشتر را فراهم می کند. فناوریهای اطلاعات در واقع وسیله ای برای تسهیل کنترل و نظارت هستند.
● تاثیر بر جابه‌جایی شغلی
یک مبحث جالب توجه تحرک شغلی یا جابه‌جایی شغلی است. امروزه شما می توانید در یک وب سایت مقدار پولی را که به یک شغل در هر مکانی پرداخت می شود را پیدا کنید. استفاده از ویدئو کنفرانس برای مصاحبه ها و عاملان یا نمایندگان هوشمند برای یافتن شغلها و کارکنان جدید، احتمالا ترک خدمت کارکنان را افزایش می دهد.
● تاثیرات دیگر فناوری اطلاعات بر سازمان
▪ فناوری اطلاعات احتمالا تاثیرات زیر را نیز بر سازمان خواهد داشت.
▪ اتوماسیون تصمیمات عادی.
▪ نیاز کمتر به تخصص برای برخی تصمیمات.
▪ اتکای کمتر به متخصصان برای حمایت از مدیران عالی.
▪ قدرت و اختیار دادن به سطوح میانی و پایین مدیریت به خاطر پایگاههای دانش .
▪ تصمیم گیری به وسیله کارکنان غیر مدیریتی.
▪ توزیع مجدد قدرت میان مدیران و انتقال قدرت به پایین سازمان.
▪ پشتیبانی الکترونیک از تصمیمات پیچیده ( وب سایت، عاملان هوشمند، سیستم‌های پشتیبانی تصمیم).
برخی مدیران گزارش می دهند که کامپیوتر به آنها زمان بیشتری می دهد تا به بیرون از دفتر کارشان بروند و بیشتر در جریان امور قرار بگیرند. آنها همچنین دریافتند که آنها می توانند زمان بیشتری برای فعالیتهای برنامه ریزی صرف کنند. جنبه دیگر چالش مدیریت در توانایی فناوری اطلاعات در حمایت از فرایند تصمیم گیری قرار دارد. فناوری اطلاعات می تواند فرایند تصمیم گیری و حتی سبکهای تصمیم گیری را تغییر دهد. برای مثال جمع آوری اطلاعات برای تصمیم گیری خیلی سریعتر صورت خواهد گرفت. عاملان یا نمایندگان هوشمند وب محور می توانند محیط را بررسی و اطلاعات را تفسیر کنند. روندهای فناوری اطلاعات زمان مورد نیاز برای کامل کردن هر گام در فرایند تصمیم گیری را کاهش می دهد.
تاثیر احتمالی دیگر بر روی شغل مدیران می تواند تغییر در الزامات رهبری باشد. چیزی که به طور عمومی ویژگیهای خوب رهبری محسوب می شود، ممکن است با استفاده از فناوری اطلاعات به طور قابل ملاحظه ای تغییر داده شود. برای مثال هنگامی که ارتباطات رودر رو یا چهره به چهره به وسیله پست الکترونیک و کنفرانس کامپیوتری جایگزین می‌شود، ویژگیهای رهبری که به ظاهر و لباس نسبت داده می‌شود، حداقل می شود.
● کار و فناوری اطلاعات
سیستمهای اطلاعاتی به راههای مختلف بر افراد تاثیر می گذارند. چیزی که برای یک فرد مزیت است، برای دیگری ممکن است این چنین نباشد. برخی شیوه هایی که فناوری اطلاعات ممکن است افراد، ادراکات و رفتارشان را تحت تاثیر قرار دهند، در این بخش از نوشتار بررسی خواهند شد.
● تاثیر بر رضایت شغلی
اگر چه برخی شغلها ممکن است به وسیله فناوری اطلاعات به طور اساسی خیلی غنی شوند، شغلهای دیگر ممکن است خیلی تکراری و کمتر رضایت بخش بشوند.
برای مثال در ابتدای سال ۱۹۷۰، محققان پیش بینی کردند که سیستم‌های اطلاعاتی مبتنی بر کامپیوتر نظر یا رای مدیریتی را در تصمیم گیری کاهش می دهند و بنابراین مدیران ناراضی ایجاد می کنند.
● فاقد صفات انسانی کردن
یک انتقاد غالب در مورد سیستم‌های پردازش داده های سنتی، اثر منفی بالقوه آنها بر شخصیت ( فردیت) افراد است. آنها فعالیتهایی را که کامپیوتری می شوند را فاقد صفات انسانی و فاقد شخصیت می‌کنند. برخی از افراد احساس می‌کنند که به خاطر کامپیوتری شدن فاقد هویت و صفات انسانی هستند. از طرف دیگر برخی افراد آن‌قدر به وب معتاد می شوند که فعالیتهای روزمره و منظمشان را در محل کار یا خانه از قلم می اندازند و مشکلات سازمانی و اجتماعی جدیدی ایجاد می کنند.
● اثرات روانی
اگر افراد تشویق شوند تا از محل زندگی‌شان خرید کنند و در همانجا کار کنند، اثرات روانی بدی مثل افسردگی و تنهایی به‌وجود می آید. در بعضی از کشورها، این طبیعی است که بچه ها در خانه از طریق فناوری اطلاعات به مدرسه بروند، اما فقدان تماس و ارتباط اجتماعی می تواند توسعه‌های اخلاقی، شناختی و اجتماعی شان را آسیب بزند.
● تشویش اطلاعاتی
یکی از تاثیرات منفی عصر اطلاعات اضطراب یا تشویش اطلاعاتی است.
دیگر اشکال تشویش اطلاعاتی عبارتند از:
۱) تشویش در مورد ناتواناییهایمان در نگهداری حجم داده ها.
۲) تشویش در مورد کیفیت اطلاعات در دسترس بر روی وب. این اطلاعات اغلب به روز نیستند و ناقص هستند.
۳) منابع «برخط» زیاد.
۴) تشویش در مورد اینکه خیلی خوب آگاهی داده نمی شود یا خیلی دیر آگاهی داده می شود.
بین ۶۰ تا ۸۰ در صد افرادی که اطلاعات خاصی را بر روی وب جستجو می کنند، نمی توانند آنچه را که می خواهند پیدا کنند. این مسئله همچنین بر تشویش اطلاعات می افزاید. زیرا هنگامی که داده ها خیلی زیاد باشند، تفاوت بین داده و اطلاعات و حقیقت و دانش، مبهم می شود. برای برخی کاربران اینترنت، تشویش از حجم بیش از اندازه اطلاعات ناشی می شود که ممکن است بی خوابی، خواب کم یا ناکافی را موجب شود.
تاثیر بر ایمنی و سلامتی
رایانه‌ها و سیستم‌های اطلاعاتی بخشی از محیط شغل هستند که ممکن است به‌طور معکوسی بر ایمنی و سلامتی افراد اثر بگذارند. در ادامه این اثرات را مطرح می کنیم:
الف) استرس شغلی
افزایش در حجم کار و یا مسئولیتها می تواند استرس شغلی را افزایش دهد.اگرچه رایانه ای کردن به سازمانها به وسیله افزایش بهره وری سود می رساند، همچنین موجب افزایش حجم کاری نیز می شود. برخی کارکنان احساس می کنند که در حجم بیشتری از کار غوطه ور شده اند و احساس تشویش در مورد شغل و عملکردشان می‌کنند. این احساسات تشویش می تواند به طور معکوسی بر بهره وری کارکنان تاثیر بگذارد. مدیران می توانند به وسیله توزیع مجدد حجم کار میان تعداد بیشتری از کارکنان استرس شغلی ناشی از این مسئله را کاهش دهند.
ب) نمایش تصویری
ظهور ترمینال‌های نمایش تصویری می‌تواند بر بینایی افراد تاثیر منفی بگذارد.
ج) آسیبهای ناشی از فشار کارهای تکراری
یکی ازدیگر خطرات بالقوه ایمنی و سلامت، آسیبهای ناشی از فشار کارهای تکراری مثل کمر درد، کشش ماهیچه در مچ دست و انگشتهاست که این نوع از آسیبها مربوط به استفاده بلند مدت از صفحه کلید است.
اجتماع و فناوری اطلاعات
تاثیرات اجتماعی فناوری اطلاعات می‌تواند خیلی گسترده و وسیع باشد. این بخش چندین تاثیر نمایان را بررسی می‌کند:
▪ فرصتهایی برای افرادمعلول
انسجام تکنولوژی‌های هوش مصنوعی مثل تشخیص بصری وگفتاری در درون کامپیوترها و بویژه در درون سیستمهای اطلاعاتی وب محور، می تواند فرصتهای استخدام جدیدی را برای افراد معلول ایجاد کند.برای مثال آنهایی که نمی‌توانند تایپ کنند قادر هستند تا از کیبورد صـــــدایی ( Voice-Operated) استفاده کنند و آنهایی که نمی توانند مسافرت کنند، می توانند در خانه کار کنند.
▪ پیشرفتهایی در حفظ سلامتی
فناوری اطلاعات پیشرفتهای مهمی در حفظ سلامتی در دامنه ای از تشخیص بهتر و سریعتر تا تحقیق و توسعه داروهای جدید، برای مراقبت دقیقتر بیماران بد حال داشته است.
▪ مبارزه با جرائم دیگر و کاربردها
کاربردهای کامپیوتر می تواند به راههای مختلف به جوامع سود برساند. در اینجا به برخی از این کاربردها اشاره می شود. برای مثال:
ـ هشداردهنده‌های الکترونیک و کامپیوترها از حجم ترافیک در برخی شهرها می‌کاهند.
ـ تصویر پردازی الکترونیک توان جستجو برای بچه های گم شده را ارتقا می دهد.
● نتیجه گیری
با توجه به موضوعات مطرح شده درنوشتار حاضر ،می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که فناوری اطلاعات بر تمامی ابعاد و جوانب سازمانها تاثیرات شگرفی می‌گذارد و مدیران سازمانها جهت اداره کارا و اثربخش سازمان ملزم به توجه به مسائل مرتبط با فناوری اطلاعات هستند. چه در غیر اینصورت محکوم به فنایند. در مورد تاثیر فناوری اطلاعات بر جامعه نیز ‌باید اذعان داشت که فناوری اطلاعات با خود فرصتها و تهدیدات بی‌شماری را به همراه آورده است. نهایتا اینکه افراد جامعه نیز به عنوان عنصری از جوامع و سازمانها به شدت تحت تاثیر فناوری اطلاعات قرار دارند.

برگرفته از سایت Vista.ir

رئوس مطالب

 تقسیم بندی عصر های مختلف – نظریه پیتر دراکر-ویژه گی های اقتصادی دوره های مختلف- اقتصاد دیجیتالی    Digital Economy – ویژه گی های اقتصاد دیجیتالی – روند های اصلی اقتصاد دیجیتال – برخی از شاخص های اقتصاد دانش پایه – تقسیم بندی دارایی های شرکت  – عوامل موثر در دارایی های نامشود – جامعه اطلاعات – نظریه جریان آزاد اطلاعات – ابعاد جامعه اطلاعاتی  – رایجترین معیارهای جامعه اطلاعاتی  – عوامل موثر بر جهانی شدن – شاخص های جامعه اطلاعاتی – شاخص های جامع اطلاعاتی – طبقه بندی کشورها از نظر فناوری اطلاعات – مدل های شناسایی اکولوژی – اکولوژی سازمان – ۳C Model – مدل توربان -مدل فشارها – تعریف بازار – رقبا – اقتصاد جهانی شدن – اثرات جهانی شدن بر کسب و کار – تغییرات حاصل از جهانی شدن – استراتژی سازمان ها در محیط رقابت بین المللی – تغییر بافت نیروی کار – برخی از مشاغل مرتبط با فناوری اطلاعات- مشتری محوری -فشارهای اجتماعی – فشارهای فناوری – فشارهابر کسب و کار و واکنش عملکردی سازمان -نقش فناوری اطلاعات در پاسخ به فشارها – تعاریف فناوری اطلاعات- ابعاد فناوری اطلاعات – بعد فناوری – کاربردها – بعد منابع انسانی – بعد مدیریت –  بعد قوانین و مقررات و روش ها – تعاریفی ازمفهوم فناوری اطلاعات – ویژه گیهای فناوری اطلاعات – فناوری اطلاعات و تغییر – کارآفرینی و فناوری اطلاعات – کارآفرینی دیجیتال – مشکلات کنونی اجتماعی – اهمیت فناوری اطلاعات در هزاره سوم – روشهای معمول ارزیابی- منافع حاصل از فناوری اطلاعات – روشهای ارزیابی در فناوری اطلاعات –  رویکرد ۵ بعدی کارت امتیاز متوازن  – چالشهای مدیریت درارتباط با  فناوری اطلاعات – نکاتی که مدیران در رابطه با فناوری اطلاعات باید توجه داشته باشند. – نگرش مدیران به فناوری اطلاعات و سرمایه گذاری در آن – دهکده جهانی Global Village – مراحل تحول نظام ارتباطی تمدن بشری از دیدگاه مک لوهان – کارکردهای اینترنت  – طبقه بندی کاربردهای اینترنت – فضای مجازی درگاه ورود به دنیای جدید Cyberspace- ظهور رسانه های نوین و دیدگاه های اساسی در بررسی مفهوم تعامل – رسانه های اجتماعی Social Media – ویژه گیهای رسانه های اجتماعی – رسانه های اجتماعی – تجارت و بازاریابی – مزایای بازاریابی اجتماعی SMN – انواع رسانه های اجتماعی – آسیب شناسی شبکه های اجتماعی –  شبکه های اجتماعی  Scocial Networks – شکاف دیجیتالی Digital Divide – تمهیدات کاهش شکاف دیجیتالی – شکاف دانشی – شکاف دیجیتالی – سازمان چیست؟ – ابعاد سازمان ها از دیدگاه ریچارد دفت – مفاهیم و مولفه ها در ساختار سازمانی – مینزبرگ و ساختار سازمانی – بخش بندی سازمان ها از دیدگاه مینزبرگ – مبانی گروه بندی در سازمان – انواع پیکره بندی مینتزبرگ – نیروهای کششی در ۵ بخش سازمان -ساختار ساده  – دیوانسالاری  بروکراسی ماشینی- بروکراسی حرفه ای  – ساختار بخشی – ساختار ویژه ادهوکراسی یا موقت- مدل های مختلف پیکره بندی ساختار سازمان- مقایسه طرح های ساختاری – شکل های سازمانی نوین – سازمان های پارندی – سازمان های شبکه ای – سازمان های بدون مرز – سازمان های شبدری – عدم برداشت اشتباه از سازمان های مجازی  – تعابیری از  سازمان مجازی – تعاریف سازمان مجازی  – ویژه گیهای کلی سازمان های مجازی  –  ویژه گیهای سازمان مجازی در ۶ محور و مدل – نمایش پیوستاری انواع ادارات مجازی – مزایای سازمان های مجازی  – معایب سازمان های مجازی  – ویژه گیهای سازمان های مجازی – عوامل متفاوت بودن سازمان های مجازی- ویژه گی مشترک سازمان های مجازی – مزایا و معایب ادارات مجازی – راهبردهای لینداتی رایس در ادارات مجازی – تفاوت بین ساختار مجازی و سنتی – کار از دور دورکاری   Teleworking- شیوه های مختلف دورکاری- شیوه های مختلف دورکاری از دیدگاه سیسکو- مزایای دور کاری – مشکلات دورکاری – اثرات مثبت  دورکاری بر روی افراد  – اثرات منفی  دورکاری بر روی افراد  – اثرات دورکاری بر روی سازمان ها – اثرات دورکاری بر روی جامعه  – اثرات دورکاری بر روی محیط اجتماعی  – اثرات دورکاری بر روی کسب و کار بین المللی  – تکنولوژی های دور کاری  – عوامل موثر بر دورکاری  – چارچوب کار از راه دور – استراتژی آینده دور کاری در جوامع اطلاعاتی – نمونه مشاغلی که امکان دورکاری دارند – تنظیم چارچوب های دورکاری  – سازمان های تی شکل – اتحاد استراتژیک    Strategic Alliance – اتحاد Alliance – اتحاد استراتژیک – دلایل تشکیل اتحاد استراتژیک – مزیت های اصلی  اتحاد استراتژیک – دلایل تشکیل اتحاد استراتژیک  بر اساس شکل سازمانی  – دلایل تشکیل اتحاد استراتژیک  بر اساس نحوه انتخاب شرکا – دلایل تشکیل اتحاد استراتژیک  بر اساس محصول  – مراحل شکل گیری یک اتحاد Stages Alliance Formation  – اتحاد چه چیزی برای شرکت ها یا سازمان ها به ارمغان می آورد.  – ارزیابی از خود قبل از رسیدن به ضرورت اتحاد – مهاجرت دانش The Migration of Knowledge- تاثیر IT بر روی اتحاد Impact of IT on Alliance – تاریخجه اتحاد بدون مالکیت مشترک – تاثیر IT بر روی سازمان ها Effect of IT on Organization   – مدل عمومی تاثیر فناوری اطلاعات بر روی سه سطح – مدل تخصصی تاثیر فناوری اطلاعات پارسونز

دانلود جزوه تحلیلی طراحی سازمان های متناسب با عصر اطلاعات دکتر اصغر صرافی زاده

مدیریت دانش

 این جزوه بر اساس مطالب تدریس شده توسط جناب آقای دکتر سید طاهر فاضلی ماسوله تدوین گردیده است.

نگاه کوتاه

مدیریت دانش، مدیریت دانایی یا مدیریت اندوخته‌های علمی (به انگلیسی: Knowledge management – KM) به معنای در دسترس قرار دادن نظام‌مند اطلاعات و اندوخته‌های علمی است، به گونه‌ای که به هنگام نیاز در اختیار افرادی که نیازمند آنها هستند، قرار گیرند تا آنها بتوانند کار روزمره خود را با بازدهی بیشتر و موثرتر انجام دهند. مدیریت دانش شامل یک سری استراتژی و راهکاربرای شناسایی، ایجاد، نمایندگی، پخش وتطبیق بینش‌ها و تجارب در سازمان می‌باشد. برنامه اجرایی مدیریت اندوخته‌های علمی بر این دو جزء اصلی بنا می‌شود:

  1. فرایندهایی که این اندوخته‌ها را مدیریت می‌کنند،
  2. ابزار و تمهیداتی که دسترسی به این سرمایه‌های علمی را آسان می‌کنند.مدیریت دانش، یعنی مدیریت فعالیت‌های دانشی؛ مدیریت دانش یعنی مدیریت اذهان و مستندات. مدیریت دانش فراتر از انجام فعالیت‌های دانشی است. مدیریت دانش لایه‌ای فراتر از فعالیت‌های دانشی بوده و متمرکز بر اهداف و راهبردهایی است که فعالیت‌های دانشی را بهبود دهد. فعالیت‌های خلق، اشتراک، بهره‌برداری و … فعالیت‌های دانشی هستند که باید مدیریت شوند. به عنوان مثال اشتراک دانش، جز مدیریت دانش نیست، بلک موضوع مدیریت دانش است. نقش مدیریت دانش، بهبود اشتراک دانش است، نه انجام آن.مدیریت دانش، مدیریت طیف وسیعی از فعالیتهای است که برای مبادله، خلق یا ارتقای سرمایه‌های فکری در سطح کلان به کار می‌رود. مدیریت دانش طراحی هوشمندانه فرایندها، ابزار، ساختار و غیره با قصد افزایش، نوسازی، اشتراک یا بهبود استفاده از دانش است که در هر کدام از سه عنصر سرمایه فکری یعنی ساختاری، انسانی و اجتماعی نمایان می‌شود. مدیریت دانش فرایندی است که به سازمانها کمک می‌کند تا اطلاعات و مهارتهای مهم را که بعنوان حافظه سازمانی محسوب می‌شود و به طور معمول به صورت سازماندهی نشده وجود دارند، شناسایی، انتخاب، سازماندهی و منتشر نمایند. این امر مدیریت سازمانها را برای حل مسائل یادگیری، برنامه ریزی راهبردی و تصمیم گیریهای پویا به صورت کارا و مؤثر قادر می‌سازد. علل پیدایش مدیریت دانش:۱- دگرگونی مدل کسب و کار صنعتی که سرمایه‌های یک سازمان اساساً سرمایه‌های قابل لمس و مالی بودند (امکانات تولید، ماشین، زمین و غیره) به سمت سازمانهایی که دارایی اصلی آنها غیرقابل لمس بوده و با دانش، خبرگی، توانایی و مدیریت برای خلاق سازی کارکنان آنها گره خورده‌است.۲- افزایش فوق العاده حجم اطلاعات، ذخیره الکترونیکی آن و افزایش دسترسی به اطلاعات به طور کلی ارزش دانش را افزوده است؛ زیرا فقط از طریق دانش است که این اطلاعات ارزش پیدا می‌کند، دانش همچنین ارزش بالایی پیدا می‌کند. زیرا به اقدام نزدیک تر است. اطلاعات به خودی خود تصمیم ایجاد نمی‌کند، بلکه تبدیل اطلاعات به دانش مبتنی بر انسان‌ها است که به تصمیم و بنابراین به اقدام می‌انجامد.

    ۳- تغییر هرم سنی جمعیت و ویژگیهای جمعیت شناختی که فقط در منابع کمی به آن اشاره شده‌است. بسیاری از سازمانها دریافته‌اند که حجم زیادی از دانش مهم آنها در آستانه بازنشستگی است. این آگاهی فزاینده وجود دارد که اگر اندازه گیری و اقدام مناسب انجام نشود، قسمت عمده این دانش و خبرگی حیاتی به سادگی از سازمان خارج می‌شود.

    ۴- تخصصی تر شدن فعالیتها نیز ممکن است خطر از دست رفتن دانش سازمانی و خبرگی به واسطه انتقال یا اخراج کارکنان را بهمراه داشته باشد.

    در بدو امر به مدیریت دانش فقط از بعد فناوری نگاه می‌شد و آن را یک فناوری می‌پنداشتند. اما به تدریج سازمانها دریافتند که برای استفاده واقعی از مهارت کارکنان، چیزی ماورای مدیریت اطلاعات موردنیاز است. انسانها در مقابل بعد فناوری و الکترونیکی، در مرکز توسعه، اجرا و موفقیت مدیریت دانش قرار می‌گیرند و همین عامل انسانی وجه تمایز مدیریت دانش از مفاهیم مشابهی چون مدیریت اطلاعات است.

    در کل مدیریت دانش را می‌توان از دیدگاه‌های مختلفی دسته بندی و نسل بندی کرد. به عنوان مثال، اگر همگرایی میان مدیریت دانش و مدیریت فناوری را معیار قرار دهیم به نسل‌هایی از مدیریت دانش همچون مدیریت دانش سنتی، مدیریت دانش اجتماعی، مدیریت دانش معنایی و مدیریت دانش هوشمند می‌رسیم.

    اما در این نوشتار معیار دسته بندی انواع مدیریت دانش را مقیاس و حجم پروژه‌های مدیریت دانش در نظر می‌گیریم.

    از این دیدگاه

    سه نوع مدیریت دانش وجود دارد

    مدیریت دانش بزرگ (Big KM): مدیریت دانش بزرگ درباره برنامه‌های مدیریت دانش در مقیاس بنگاه اقتصادی است که با یک استراتژی بالا به پایین شروع می‌شود و به دنبال دستیابی به دورترین نقاط یک سازمان می‌باشد مدیریت دانش کوچک (Little KM): این نوع مدیریت دانش درباره کاربرد سریع روش‌های مدیریت دانش برای مسائل کسب و کار به طریقی است که موجب ایجاد درک و حس شود مدیریت دانش شخصی (Personal KM): این مدیریت دانش درباره توسعه آگاهانه منش‌ها و عادت‌ها برای شناسایی، مکان یابی و پردازش دانش و اتصالات شخصی است.

رئوس مطالب

 مدیریت دانش – سئوالات ضروری در به کارگیری دانش در سازمان-  تبدیل اطلاعات به دانش با الگوی ۴C- تعاریف و انواع دانش – سلسله مراتب معلومات بشر – Wisdom خرد – اهمیت و مزایای مدیریت دانش – سه عامل اهمیت دانش  – ساختار شبکه ای مدل سیستم – انواع دانش از دیدگاه نوناکا – شش ویژه گی مک درمات –  چهار ویژگی دانش سازمانی از دیدگاه وان کروخ – مصادیق دانش – ویژه گی های دانش – دارایی های یک سازمان –  انواع دانش از نظر رنه جورنا –  انواع دانش از دیدگاه ماشلوپ –  انواع دانش از دیدگاه بلاکر – انواع دانش از نظر لیدنر و  علوی – عناصر تشکیل دهنده دانش پروساک و داونپورت – ویژگی های دانش  مک درموت – مفهوم ابر دانش  Meta Knowledge – تعاریف رایج مدیریت دانش – تعریف منتخب مدیریت دانش  – فرایندهای مدیریت دانش – دانش کهنه – موانع ایجاد مدیریت دانش از دیدگاه داونپورت – موانع ایجاد مدیریت دانش از دیدگاه دکتر ابطحی – راه حل حذف موانع ایجاد مدیریت دانش – رویکردها ، اهداف و راهبردهای مدیریت دانش – اهداف مدیریت دانش داونپورت – عوامل انسانی موفقیت KM در سازمان – راهبردهای مدیریت دانش وان کرو – ارکان پیاده سازی مدیریت دانش – چهاچوب فعالیتهای مدیریت دانش در سازمان – مدل چیست؟ – کارکرد یا عملکرد مدل  – اشکال مختلف مدل های مدیریت دانش – ارتباط نوع مدیریت دانش و نوع دانش- مدل هیسینگ –  مدل مارک م.مک روی – مدل بک من – مدل ۷C – مدل بکوویتز و ویلیامز – مدل ۴C – مدل نوناکا و تاکوچی  SECI Model – مدل پایه های ساختمان دانش – تعیین هدف های دانش – تکنیک ها و ابزارهای مدیریت دانش – پنج برداشت نادرست در مورد ابزارهای دانش- ۷ سئوال در پیاده سازی ابزارهای مدیریت دانش – ابزار استفاده از فرآیند دانش – حوزه های کار و سطوح مختلف مدیریت دانش  – ابزارهای مدیریتی و روند استفاده از آن در دنیا – ابزارها و تکنیک های مدیریت دانش یعنی چه؟ – عارضه یابی سازمان : نیازها و مشکلات دانشی – ویژه گی ابزارها و تکنیک های مدیریت دانش – عوارض جانبی ابزار های مدیریت دانش – گونه های ابزارهای مدیریت دانش – ابزار های مدیریت دانش    KM Tools – دسته بندی ابزارها و تکنیک های مدیریت دانش – دسته بندی های دیگر ابزار های مدیریت دانش – ۱۵ دلیل برای شکست در پیاده سازی مدیریت دانش – ابزار های بر اساس معیار عمومیت و رواج نسبی – ده معیار برای ارزیابی یک پروژه  – هفت سوال اساسی در خصوص ابزار های مدیریت دانش  – الگوی پیاده سازی مدیریت دانش در سازمان – سطوح پیاده سازی مدیریت دانش در سازمان  – تعریف و ویژگی های نقشه ی دانش – انواع نقشه ی دانش –  اجزاء نقشه دانش – ارتباط نقشه دانش با ابعاد مدیریت دانش – چگونه یک نقشه ی دانش ایجاد کنیم ؟ – ذینفعان نقشه دانش از دید لیکاک – ترسیم نقشه دانش – تأثیرگذارترین عوامل بر ترسیم نقشه دانش – ارائه چارچوب مفهومی – چگونه از نقشه ی دانش استفاده کنیم ؟ – زیان ها و خطرات احتمالی استفاده از نقشه ی دانش – ارزیابی پس از اتمام پروژه چیست؟ – شرایط خاص پروژه – چرا ارزیابی پروژه لازم است.؟ – چرا ارزیابی پس از اتمام پروژه؟ – ارزیابی در حین پروژه – شرایط استفاده از ارزیابی پس از اتمام پروژه – فواید و اهمیت ارزیابی پس از اتمام پروژه – چند مثال از دنیای کسب و کار – رویکردهای ارزیابی پس از اتمام پروژه – دسته بندی های دیگر ابزار های مدیریت دانش – مزایای ارزیابی پس از اتمام پروژه – ارتباط ارزیابی پس از اتمام پروژه با ابعاد مدیریتی دانش – نحوه اجرای ارزیابی پس از اتمام پروژه – استفاده از ارزیابی پس از اتمام پروژه – زیان ها و خطرات احتمالی استفاده از ارزیابی پس از اتمام پروژه – مثالی جامع از ارزیابی پس از اتمام پروژه – تعریف مصاحبه حین خروج – چهار مرحله فرآیند خروج فرد از سازمان – سناریوهای مصاحبه حین خروج – مستند سازی بلافاصله

دانلود جزوه مدیریت دانش
دانلود کنفرانس دانش و ویژه گیهای آن

برنامه ریزی منابع سازمان ERP

براساس تدریس استاد جناب آقای دکتر سید جواد ایرانبان فرد
مبتنی بر کتاب A guide to ERP (Benefits,Implementation and Trends) 2010

نگاه کوتاه

 برنامه‌ریزی منابع سازمانی (به انگلیسی: Enterprise resource planning) (به اختصار ERP)، شامل طیف وسیعی از فعالیت‌های مختلفی است که به بهبود عملکرد یک سازمان منتهی می‌شود و تمام داده‌ها و فرایندهای یک سازمان را در یک سیستم نرم‌افزاری و در قالب یک بانک اطلاعاتی بصورت پیوسته، منظم و دقیق مدیریت می‌نماید.ERP به معنای مدیریت برنامه‌ریزی منابع سازمان یا ۴M (Man, Machine, Material, Money) (مواد، ماشین آلات، پول و نیروی انسانی) می‌باشد و به سازمانها و شرکتها کمک می‌نماید تا فرایند دقیق برنامه‌ریزی کلیه منابع سازمان را در جهت کاهش هزینه و افزایش درآمد مدیریت نمایند. تعاریف دیگری نیز از ERP وجود دارد. ERP بر پایه سیستم هایبرنامه‌های کاربردی تهیه شده است که شامل چندین برنامه کاربردی است که بصورت یکپارچه همه فعالیت‌های داخلی یک سازمان را در گستره واحدهای عملیاتی سازمان مدیریت می‌کند. این فعالیت‌ها می‌تواند بازهٔ وسیعی از مدیریت فروش، مدیریت تأمین، مدیریت تولید، مدیریت کیفیت، مدیریت انبار، مدیریت لجستیک، مدیریت نگهداری و تعمیرات، مدیریت پروژه، مدیریت مالی، مدیریت قیمت تمام شده، مدیریت منابع انسانی و مدیریت مهندسی را شامل شود. در واقع ERP، سامانه‌ای است که دارای اهداف، اجزا و محدوده مشخص و معینی است.جرقه استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی به جنگ جهانی دوم برمیگردد و بتدریج استفاده از این سیستم‌ها در شرکت‌ها و سازمان‌ها عمومیت پیدا کرد در دهه ۶۰ میلادی شرکت IBM سیستم کنترل انبار و برنامه‌ریزی تأمین مواد MRPI پیاده‌سازی کرد و تا دهه ۷۰ میلادی که شرکت SAP ERP مفهوم دقیق تری از MRP I و سپس MRP II را در سیستم‌های خود طراحی و پیاده‌سازی کردند. رفته رفته در کنار این سیستم‌ها سیستم‌های دیگری چون سیستم‌های مالی، فروش، نگهداری و تعمیرات، منابع انسانی و … طراحی و در سازمانها مورد استفاده قرار گرفتند و جزیره‌ای بودن آنها باعث بروز مشکلات متعددی شد. از طرف دیگر طراحی این سیستم‌ها بصورت وظیفه گرا Function Oriented بود عدم نگاه فرایندی مشکلات دیگری در سازمانها بوجود آورده بود. شرکت آلمانی اس آ پ اولین شرکتی بود که مفهوم دقیق ERP را با نگاه یکپارچه و فرایند محور در تمام حوزه‌های عملیاتی و برای صنایع مختلف طراحی و در هزاران شرکت تراز اول دنیا پیاده‌سازی کرد از سال ۱۳۸۰ تا کنون به عنوان کامل‌ترین ارائه دهنده ERP در دنیا معروف است.[SAP ERP] سامانه‌های ERP اصولاً باید شامل حداقل ویژگی‌های زیر باشند:

  • –Enterprise– باشد یعنی بتواند بصورت یکپارچه کلیه فرایندها و داده‌های چند شرکت را در قالب یک هولدینگ (ممکن است برخی از شرکتها در کشورهای دیگر باشند) پشتیبانی نماید لذا باید بتواند زبانها، ارزها، تقویم و… بدون محدودیت پوشش دهد
  • –Resource– فرایندهای مربوط به کلیه منابع سازمان (منابع مالی، منابع تولیدی ماشین آلات، مواد، منابع انسانی) را داشته باشد.
  • –Planning– قابلیت برنامه‌ریزی منابع سازمان (منابع مالی، منابع تولیدی ماشین آلات، مواد، منابع انسانی) را داشته باشد. برنامه‌ریزی به معنی
    1. برنامه‌ریزی احتیاجات مواد MRP I
    2. برنامه‌ریزی تولید MRP II
    3. برنامه‌ریزی تأمین منابع مالی FSCM
    4. برنامه‌ریزی منابع انسانی شامل برنامه جذب، و حفظ نیروی انسانی و Carrier Plan
    5. برنامه‌ریزی فروش SOP
    6. برنامه‌ریزی تقاضا DP
    7. برنامه‌ریزی پروژه MPS
    8. برنامه‌ریزی حمل و نقل TM
    • سامانه یکپارچه‌ای که حداقل دو بخش مختلف یک شرکت و یا سازمان را بصورت یکنواخت و بدون نیاز به ارتباط چند نرم‌افزار پاسخ دهد.
    • سامانه یکپارچه‌ای که به صورت برخط، بدون تکیه بر به روزرسانی دوره‌ای و همانندسازی، اطلاعات را نگهداری می‌کند.
    • سامانه‌ای با یک پایگاه داده مشترک، که تمام اطلاعات برنامه‌ها و پیمانه‌های کاربردی در آن ذخیره شده و قابل استفاده در تمامی بخشهای سامانه می‌باشند.
    • سامانه‌ای با نگاه مداوم و احساس یکنواخت در طول تمامی ماژولها واژه ERP اصولاً بر سامانه‌هایی که به منظور برنامه‌ریزی استفاده از منابع فروش طراحی شده‌اند دلالت می‌کند. اگر چه واژه مشتق ERP ریشه در محیط مصنوعی دارد، استفاده امروزی از ERP حوزه‌های وسیع‌تری را شامل می‌شود. سامانه‌های ERP بر حسب نوع، تلاش می‌کنند که همهٔ فعالیت‌های یک پایگاه یا سازمان را تحت پوشش قرار دهند (صرف نظر از ساختار سازمانی). به علاوه ممکن است این نکته مورد توجه قرار گیرد که یک بستهٔ نرم‌افزاری عموماً به منظور فراهم نمودن کارایی در بسته‌ای خاص است، بسته‌ای که تحت پوشش دو سیستم یا بیشتر است. از نظر فنی، یک بسته نرم‌افزاری که فعالیت‌های حسابداری و صورت حساب (لیست پرداخت) را تدارک می‌بیند، یک بسته نرم‌افزاری ERP نامیده می‌شود. با این وجود، واژه (ERP) نوعاً برای کاربردهای بیشتر نیز به کار می‌رود. معرفی یک سیستم ERP به منظور جایگزین کردن دو یا چند کارکرد مستقل است، که این امر نیاز به ارتباط خارجی که قبلاً بین سیستم‌ها لازم بود را برطرف می‌سازد. همچنین مزایای دیگری را فراهم می‌کنند که ناشی از استانداردسازی و نگهداشت پایین‌تر (یک سامانه به جای دو یا بیشتر) برای قابلیت گزارش‌دهی آسان‌تر (مانند این همه داده‌ها که نوعاً در یک پایگاه داده نگهداری شود) نمونه‌هایی برای سیستم ERP شامل می‌شود: تولید، ملزومات، واحد مالی، مدیریت روابط مشتری(CRM)، منابع انسانی و مدیریت انبارداری. با توجه عمیق‌تری به سامانه‌های ERP، یک عامل کلیدی جمع‌آوری داده از همهٔ بخش‌های یک سازمان است. برای عملی شدن آن، یک سیستم ERP بر پایهٔ یک پایگاه داده خاص همراه با چندین واحد نرم‌افزاری است که عملکردهای مختلف یک سازمان را پوشش می‌دهد. برخی سازمان‌ها «آنهایی که دارای مهارت‌های کافی IT برای ساخت محصولات نرم‌افزاری متعددی هستند» اجزای اجرایی یک سیستم ERP را انتخاب و ارتباط خارجی با دیگر سامانه‌ها را توسعه می‌دهند. برای مثال HRM و سامانه‌های مالی ممکن است بهتر از SAP، HRMS به نظر آیند و همچنین ممکن است سامانه‌های SAP، CRM بهتر از معادل‌های PEOPLE SOFT به نظر آیند. در این مورد، سازمان‌ها ممکن است خرید یک سیستم ERP را صحیح بدانند، اما ترجیح می‌دهند سیستم HRM و واحدهای مالی را بخرند و دیگر تقاضاهایشان را نیز از SAP تأمین کنند. این مسئله در بخش‌های تجاری خیلی رایج است، جایی که حتی یک کارخانه متوسط، یک محصول فروش مجزا دارد، در نتیجه یک سری کارکردهای تخصصی لازم است برای کارکردن با تجهیزات تجارت مانند مدیریت انبارداری، فهرست کارکنان، تبلیغات و محاسبات.

    رئوس مطالب

     مزایای استفاده از ERP – منافع مد نظر از اجرای ERP در سازمان – نتایج نمونه تحقیقات انجام شده  – فرایند قرارگیری ابتکار عمل و خلاقیت در فرایندهای سازمان – زنجیره ارزش پورتر  Chain Value – تقسیم بندی فرآیند ها –  زنجیره تقاضا و تامین  Supply Chain – پیشینه های ERP – نخستین سیستم های ERP – یکپارچه سازی داده ها در انواع زنجیره ارزش – کاربردهای  ERP – یکپارچه سازی اطلاعات زنجیره تامین –  شریک اجرائی – پیمانکار -انقلاب در سخت افزارها –  معماری های مورد استفاده در  معماری شبکه های ERP – ارزیابی های اولیه – طراحی و پیاده سازی شبکه – راه اندازی و شروع به کار – ارتقاء ، نتیجه گیری و موفقیت بیشتر – آنالیز تناسب – روش های بهبود سازگاری و تناسب یک شبکه با عملیاتهای یک شرکت از دیدگاه تالبرت – ۴ بحران مهم  اجرای شبکه ERP – نحوه مدیریت کردن بحران ها – سه طبقه هزینه در گزارشات تحلیل هزینه – منفعت CPV – مراحل اجرای یک تحلیل هزینه – منفعت  بطور کامل- اصول پیاده سازی و بکارگیری ERP در شرکت – استراتژی های پیاده سازی –  مرحله تحلیل عملکردFunctional Fit Analysis  – ۴۱ آیتم تحلیل عملکرد – سه نوع MisFit یا عدم انطباق کلی –  تحلیل ریسک    Risk Analysis    – تحلیل سود حاصل از هزینه   Cost Benefit Analysis – نرم افزارهای متن باز و ERP – قانون ساکس SOX – عناصر کنترل داخلی در SOX – انواع محیط کنترل – اهداف تاسیس مرکز خدمات مشترک – مراحل پیاده سازی SSC – استراتژی های پیاده سازی SSC – انتقادات مبتنی بر انسجام و هماهنگی عملیاتی Data Integration – انتقادات مبتنی بر بهترین شیوه های انجام عملیات ها Best Practice

    دانلود جزوه تحلیلی برنامه ریزی منابع سازمان
    A Guide to ERP -Benefits,Implementation and Trends

    دانلود ترجمه فصول کتاب انگلیسی