از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نگاه کوتاهمدیریت تجهیز و تخصیص منابع در بازار پول را بانکداری می‌گویند. مجموعه‌ای از فعالیت‌ها در عملیات بانکی، شامل سیاستگذاری و برنامه‌ریزی و سازماندهی و اجرا، نظام بانکداری نام دارد.
پیشینه
کهن‌ترین شکل بانکداری مربوط به دوران هخامنشیان و در میانرودان (بخشی از ایران آن زمان) است که در آنجا یهودیان عهده‌دار امور بانکداری بوده‌اند. مدارکی از این ناحیه به دست آمده‌است که کاملا حکمچک را دارند. واژهٔ «بانک» نیز در آن زمان به کار می‌رفته‌است و واژهٔ «چک» نیز از آن روزگار تا به امروز باقی مانده‌است. در نوشته‌های ساسانیان به زبان پهلوی به واژهٔ چک برمی‌خوریم و همین واژه از ایران به دیگر نقاط جهان راه یافته‌است.[۱]
تاریخچه بانکداری مدرن
ریشه بانکداری به معنای امروزی این کلمه، می‌توان در دوره رنسانس ایتالیا ودر شهرهای ثروتمند آن درشمال مانند فلورانس، ونیس و ژنووا یافت. خانواده‌های باردی و پروزی در ۴ میلادی بانکداری را در فلورانس با توزیع شعبات در بسیاری از بخشهای دیگر اروپا گسترش دادند؛ و شاید مشهورترین بانک ایتالیا، بانک medici، باشد که توسط جیووانی مدیسی در سال ۱۳۹۷ تاسیس شد. اولین بانک سرمایه‌گذاری ایالتی شناخته شد،بانک سنت جورج (به ایتالیایی: Banco di san Giorgio) در ژنووا ایتالیا در سال ۱۴۰۷، تاسیس شد.
بانک نهادی اقتصادی است که وظیفه‌هایی چون تجهیز و توزیع اعتبارات، عملیات اعتباری، عملیات مالی، خرید و فروش ارز ها، نقل و انتقال وجوه، وصول مطالبات اسنادی و سود سهام مشتریان، پرداخت بدهی مشتریان، قبول امانات، نگهداری سهامو اوراق بهادار و اشیای قیمتی مشتریان، انجام وظیفهٔ قیمومیت و وصایت برای مشتریان، انجام وکالت خریدها و فروش را بر عهده دارند. وظایف بانک مرکزی عبارتست از انتشار اسکناس و تنظیم حجم پول در گردش، نگهداری فلزات گرانبها و ارزهایمتعلق به دولت، نگهداری ذخایر قانونی و موجودی نقدی بانک‌های تجاری، ایجاد امکانات اعتباری برای بانک‌های تجاری، انجام دادن عملیات تصفیه حساب بین بانک‌ها، صندوقداری و نمایندگی مالی برای عملیات بانکی دولت، اجرای سیاست پولی و کنترل حجم اعتبارات. این بانک مسؤولیت کنترل شبکه بانکی و اداره سیاست پولی ثبات را بر عهده دارد. این بانک، بانک‌های دیگر را در جهت ارائهٔ خدمت و هماهنگی با اقتصاد به فعّالیت وامیدارد.
تعریف بانک
تعاریفی که از یک بانک ارائه می‌شود از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.
انگلستان
طبق قوانین معمول انگلیسی، یک بانکدار به عنوان فردی تعریف شده‌است که دارای شغل بانکداری است و مسئولیت‌هایش که به صورت زیر تعیین شده‌است:
- انجام محاسبات جاری برای مشتریان
- جمع‌آوری چک‌های مشتریان
شغل بانکداری در بسیاری از کشورها که قانون متداول انگلیس در آن رایج است از طریق اساسنامه تعریف نشده‌است اما این تعریف طبق قوانین متداول صورت گرفته‌است.
در دیگر حوزه‌های قانون رایج انگلیسی، تعاریف قانونی مختلفی از شغل بانکداری ارائه شده‌است. با توجه به این تعاریف، باید بخاطر داشت که آنها به تعریف شغل بانکداری با هدف قانون گذاری برای آن می‌پردازد، ونه لزوما برای ارائه تعریف کلی. به ویژه، اکثر تعاریف از سوی مراجع قانونی ارائه شده‌است که بیشتر دارای اهداف ورود قانون وپشتیبانی از بانک‌ها هستند تا اینکه بخواهند تعریف و قانونی در زمینه شغل حقیقی بانکداری ارائه دهند. اما در بسیاری از موارد، تعریف قانونی آن، بازتاب دقیقی از تعاریف قانونی متداول است.
ایالات متحده آمریکا
در ایالات متحده آمریکا صنعت بانکداری صنعتی کاملا قانون‌دار با قانونگذاری بسیار دقیق و نکته‌بین است تمامی بانک‌ها با سپردهای تضمین شده ازطریق fdic دارای شرکت نیمه سپرده گذاری فدرال fdic بعنوان یک متعادل کننده هستند گرچه سیستم ذخیره فدرالی اولین تعدیل کننده بانک‌های ایالتی عضو فدرال است اما اداره ممیزی اسکناس occ اولین تعدیل کننده فدرالی بانک‌های داخلی است و اداره نظارت بر پس انداز یا ots اولین تعدیل کننده فدرالی پس‌اندازها می‌باشد.
بانک‌های غیر عضو ایالتی از طریق مراکز ایالتی وهمینطور fdic مورد بررسی قرار می‌گیرند. بانک‌های داخلی یک تعدیل کننده اولیه دارد یعنی occ واسطه‌های واجد شرایط و کارگران کمکی توسط MAIC تعدیل می‌شوند هر مرکز تعدیل مجموعه قوانین ومقررات خاص خودش را دارد که بانک‌ها و صندوق‌های ذخیره باید از آنها پیروی کنند.
شورای نظارت بر موسسات مالی فدرال FFIEC درسال ۱۹۷۹ بعنوان یک بدنه بین نمایندگی‌های رسمی که وکالت دارند تا قوانین وسیاست‌گذاریهای واحد معیارها واستانداردها را تعریف کرده شیوه‌های متداول فدرال بر موسسات مالی را گزارش دهد گرچه FFIEC موجب ایجاد درجهٔ بالاتری از تعدیل بین نمایندگی‌ها وشعب بانک‌ها شده‌است قوانین و مقررات تعدیل دائما در حال تغییر است علاوه بر قوانین در حال تغییر تغییرات در صنعت موجب ادغام موسسات ذخیره فدرال FDIC،OTS،MAIC،OCC در هم شده‌است ادارات بسته شده‌اند.
گونه‌های بانکداری
- بانکداری شعبه‌ای: فعالیت بانکی با مجوز تأسیس شعبه.
- بانکداری بی‌شعبه: فعالیت بانکی بدون مجوز تأسیس شعبه.
- بانکداری سرمایه‌گذاری: واسطه‌گری مالی در خرید اوراق بهادار دست اول و عرضه به سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه.
- عمده‌بانک‌داری: انجام عملیات بانکی توسط یک بانک برای یک بنگاه مالی یا بانک دیگر.
- خرده‌بانک‌داری: انجام عملیات توسط یک بانک برای بنگاه‌ها و اشخاص.
انواع بانک‌ها
بانک‌ها را می‌توان به انواع مختلف تقسیم کرد از قبیل:
- بانکداری جزئی، که مستقیما با اشخاص وتجارتها ی کوچک سرو کار دارد.
- بانکداری تجاری، که خدمات تجارت بازار متوسط را ارائه می‌دهد
- بانکداری شراکتی، که مربوط به موسسات تجاری بزرگ ومستقل
- بانکداری خصوصی، که خدمات مدیریت سرمایه را برای اشخاص و خانواده‌های دارای ارزش شبکه‌ای بالا فراهم می‌کند
- بانکداری سرمایه‌گذاری، که مربوط می‌شود به فعالیت‌هایی که در بازارهای مالی انجام می‌گیرد.
اکثر بانک‌ها و موسسات اقتصادی خصوصی سودآور هستند اما برخی از آنها توسط دولت اداره می‌شود، یا سازمان‌های غیرانتفاعی می‌باشد.
انواع بانک‌های جزئی
- بانک‌های تجاری
- بانک‌های توسعه محلی
- اتحادیه‌های اعتباری
- بانک‌های ذخیره‌های پستی
- بانک‌های خصوصی
- بانک‌های خارج از حوزه قانونی
- بانک‌های ذخیره
- جوامع سازمانی و بانک‌هایی که زمان را در بربابر پول، گرو بر می‌دارند
- بانک‌های اخلاقی
انواع بانک‌های سرمایه
- بانک‌های سرمایه‌ای که پذیره‌نویسی می‌کنند (برای فروش ضمانت می‌کنند) اوراق بهادار و اوراق قرضه، به داد و ستد حساب‌های خودشان می‌پردازند، ایجاد بازار می‌کنند و به شرکت‌ها پیشنهاد فعالیت‌های بازار سرمایه نظیر ادغام‌ها و کسب سود را می‌دهند.
- بانک‌های بازرگان:از دیرباز بانک‌هایی بودند که ضامن سرمایه‌گذاری –معاملاتی بودند تعریف امروزی آن اشاره دارد به بانک‌هایی که برای شرکت‌ها سرمایه را بصورت سهام عرضه می‌کند نه وام. برخلاف شرکت‌های سرمایه مخاطره‌آمیز، آنها تمایل دارند که در شرکت‌های جدید سرمایه‌گذاری نکنند.
انواع دیگر بانک‌ها
- بانک‌های مرکزی:که معمولاً تحت مالکیت دولت است و با مسئولیت‌ها قانونی مشابه مدیریت می‌شود؛ نظیر پشتیبانی از بانک‌های تجاری یا مدیریت نرخ سود نقدی به طور کلی آنها که نقدینگی را برای سیستم بانکداری فراهم می‌کنند و به عنوان وام‌دهنده در آخرین وهله در شرایط بحران عمل می‌کند.
- بانک‌های اسلامی: به قوانین اسلامی پای‌بندند. اشکال[مبهم] از بانکداری دور سیاست‌گذاری‌های صحیحی می‌چرخند که بر قوانین اسلامی استوار است تمامی فعالیت‌های بانکداری باید از سود (بهره) اجتناب کنند.
