برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات و ارتباطات

برنامه ریزی استراتژیک سیتم ها و فناوری اطلاعاتی (IT/IS) عبارت است از فرایند تشخیص سیستم‌های کاربردی مبتنی بر کامپیوتر که سازمان را در اجرای طرح‌های کاری وتحقق اهدافش یاری می‌کند . برنامه‌ریزی استراتژیک مدت زیادی است که به عنوان یک ضرورت برای بهره‌برداری از منابع بالقوه سیستم‌ها و فناوری‌های اطلاعاتی شناخته شده است و بررسی یافته‌های پژوهشی در این خصوص نشان می‌دهد که موانع عمده‌ای بر سر راه چنین برنامه‌ریزی‌های استراتژیک وجود دارد. این مقاله سعی دارد ضرورت برنامه‌ریزی توسعه‌ای سیستم‌ها و فناوری های اطلاعاتی برای نوسازی ساختارهای اقتصادی و اجتماعی ایران را مورد تاکید قرار دهد.

رنامه ریزی راهبردی– استراتژیک- فرایندی است سازمانی برای تعریف راهبرد سازمان و تصمیم گیری برای چگونگی یافتن منابع مورد نیاز برای رسیدن به مقصود استراتژی، صورت می‌گیرد. این فرایند افراد و منابع را نیز شامل می‌شود.
برای آنکه سازمان بداند به کجا خواهد رفت باید بداند اکنون دقیقاً کجا قرار گرفته است. پس از آن باید آنچه می‌خواهد باشد را به درستی تعریف کرده و چگونگی رسیدن به آن جایگاه را مشخص کند. مستندات حاصل از این فرایند را برنامهٔ راهبردی سازمان می‌نامند.
برنامه ریزی راهبردی برای برنامه ریزی مؤثر به منظور تصویر کردن طرح و برنامه یک سازمان بکار می‌رود، اما هرگز نمی‌تواند مشخصا پیشبینی کند بازار در آینده دقیقاً چگونه خواهد بود و در آیندهٔ نزدیک چه اتفاقاتی رخ خواهد داد.
به هر رو، متفکران استراتژی در سازمان می‌باید استراتژی‌های سازمان را بر اساس زنده ماندن در شرایط سخت طراحی کنند.

درواقع برنامه ریزی راهبردی به نوعی تصویر رسمی آیندهٔ سازمان است. هر برنامهٔ راهبردی دست کم به یکی از پرسش‌های زیر پاسخ خواهد داد: ۱- ما دقیقاً چه کار می‌کنیم؟

۲- برای چه کسی کار می‌کنیم؟

۳-چگونه کار خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهیم؟

در برنامه ریزی‌های تجاری ممکن است پرسش سوم به شکل زیر پرسیده شود:
چگونه می‌توان رقیب را از سر راه برداشت یا از رقابت اجتناب کرد؟
در این رویکرد بیشتر بدنبال شکست دادن رقیبان هستیم تا بهترین بودن!
در بسیاری از سازمان‌ها برنامه راهبردی دربارهٔ این است که سال آینده سازمان به کجا خواهد رسید که به طور معمول تر در خصوص سه تا پنج سال آینده (دراز مدت) نیز صادق است، اگرچه بعضی از سازمان‌ها چشم انداز خود را تا ۲۰ سال آینده گسترش داده‌اند.

انواع سیستمهای اطلاعاتی در سازمان – ایجاد جزایر اتوماسیون و عواقب آن برای سازمان ها – ضرورت برنامه ریزی IT و فقدان آن – شرح مدل ارل یا بلوغ سازمانی با توجه به نگرشهای برنامه ریزی – چهارچوب هم ترازی استراتژی کسب و کار و فناوری اطلاعات هندرسون و ون کاترامن – چارچوب همترازی استراتژی کسب و کار و فناوری اطلاعات لو فتمن – چهارچوب عمومی مدیریت اطلاعات مائز – رویکردهای برنامه ریزی IT/IS – واحد مدیریت منابع اطلاعات و نقشها و جنبه های مختلف آن – چارچوب کلی برنامه ریزی استراتژیک IT/IS – نحوه تحلیل عملیات جاری سازمان – گامهای فرایند برنامه ریزی استراتژیک – تعیین و تحلیل نیازهای آتی سازمان به فناوری اطلاعات و مدلهای آن –
میزان (درجه)وابستگی سازمان به فناوری اطلاعات و ترکیب مناسب سیستمهای اطلاعاتی برای هر یک از سازمانهای چهارگانه – دلایلی که سازمانها قادر به ایجاد سیستمهای اطلاعاتی گسترده نمیشوند – مراحل برنامه بلند مدت سیستمهای اطلاعاتی – مراحل برنامه میان مدت (MRISP) یا طرح جامع سیستم اطلاعاتی (ISMP) و محتویات طرح جامع – برنامه ریزی کوتاه مدت سیستمهای اطلاعاتی (SRISP) – برنامه ریزی سیستمهای کسب و کار(BSP)(مدل از بالا به پایین –از کل به جزء) – نقش مدل مراحل رشد نولان در برنامه ریزی استراتژیک – عوامل حیاتی موفقیت و نحوه بدست آوردن آنها – منظور از سناریوهای گوناگون در برنامه ریزی . چهار دسته سناریوی هاچینسون (Hutchinson) – شش استراتژی پارسونز برای هر یک از سازمانها با توجه به دسته یندی مک فارلان و مک کنی – تعریف مهندسی اطلاعات (Information Engineering) و سطوح اجرائی آن – تعریف مهندسی اطلاعات (Information Engineering) و سطوح اجرائی آن – مشخصه های یک معماری خوب – لایه های معماری سازمانی – دلایل شکست پروژه معماری اطلاعات در سازمانها – سئولات چارچوب معماری سازمانی – دیدگاه ای مختلف از سازمان در مدل زاکمن – طرح کلی مرجع تکنیکی (TRM) و نقش آن در برنامه ریزی استراتژیک – گامهای طراحی معماری سازمان به روش EAP – مراحل ایجاد طرح عملیاتی برای معماری سازمانی